Anayasa
Mahkemesi 2023/34 E., 2024/60 K. ve 22.02.2024 karar tarihli kararı ile 4721
Sayılı Medeni Kanunu’nun “Adın Değiştirilmesi” başlıklı 27. Maddesinin 2.
Fıkrasında yer alan adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilan olunur
cümlesindeki “ve” ile “ilan” ibarelerinin Anayasa’nın 13. ve 20. maddelerine
aykırı olduğuna hükmetmiştir.
Anayasa
Mahkemesi gerekçe olarak bir kişinin adının kişisel veri niteliğinde olduğu
açık olduğundan itiraz konusu kural, adın değiştirilmesinin ilan edilmesini
öngörmek suretiyle kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sınırlama
getirmektedir. Anayasa’nın 13. Maddesinde “Temel hak ve hürriyetler, özlerine
dokunulmaksızın yalnızca Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere
bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar Anayasa’nın
sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine
ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.” Denilmiştir. Buna göre kişisel verilerin
korunmasını isteme hakkına sınırlama getiren düzenlemelerin kanunla yapılması,
Anayasa’da öngörülen sınırlama sebeplerine ve demokratik toplum düzeninin
gereklerine uygun ve ölçülü olması gerekir. Nitekim Anayasa’nın 20. Maddesinin
üçüncü fıkrasında da kişisel verilerin ancak kanunda öngörülen hallerde veya
kişinin açık rızasıyla işlenebileceği belirtilmiş, kişisel verilerin
korunmasına ilişkin esas ve usullerin kanunla düzenleneceği hüküm altına
alınmıştır. Kural ad değişikliğinin ilan edilmesini öngörmektedir. Buna karşın
ilanın kapsamının ne olacağı, bu bağlamda ilanda kişisel veri niteliğindeki
hangi bilgilere yer verileceği, ilanın şekli ve usulü konusunda herhangi bir
düzenleme yapılmamıştır. Ad değişikliğinin ilanında kişisel veri niteliğindeki
bilgilerden hangilerinin kullanılacağına, bu bilgilerin ilanda nasıl yer
alacağına yönelik güvencelerin ve temel ilkelerin kanunla belirlenmemesi Anayasa’nın
13. ve 20. Maddelerine aykırıdır.
İptal
kararı, kararın Resmî
Gazete’de yayım tarihinden itibaren 9 ay sonra yürürlüğe girecektir.
Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/05/20240516-7.pdf
