Gelir İdaresi Başkanlığı,
213 sayılı Vergi Usul
Kanununun mükerrer 257’nci maddesinin birinci fıkrasının 2 numaralı bendi
ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan aldıkları yetki dahilinde, 17 Ekim 2024
Tarihli ve 32695 Sayılı Resmî Gazete’de kira ödemelerinin tevsikine ilişkin
Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 328) yayımladı.
Bu Tebliğ ile gelir ve kurumlar
vergisi mükellefleri ile mükellef olmayanların gerçekleştirdikleri iş yeri ve
konut kiralama işlemlerinde yapılacak tahsilat ve ödemelerin, bankalar veya PTT
A.Ş. tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki ile bu zorunluluğa uyulmaması
durumunda uygulanacak cezai müeyyideler açıklanmıştır.
Konut ve iş yeri
kiralamalarında kira tahsilat ve ödemelerinin banka veya PTT aracılığıyla
belgelenmesinin zorunluluğundan yola çıkarak yapılan düzenlemelere göre;
-Haftalık, günlük veya benzeri
şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin yapılan tahsilat ve
ödemeler de tevsik kapsamındadır.
-Yargı ve icra organları
aracılığı ile yapılan tahsilatlar tevsik zorunluluğu dışındadır.
-Hisseli gayrimenkullerin
kiralanmasında kira bedelinin hissedarlardan birine banka veya PTT aracılığıyla
ödenmesi tevsik yükümlülüğünü yerine getirmek için yeterlidir.
-Tahsilat ve ödemeler için bankalar
aracılığıyla işlem yapılırsa düzenlenen dekont ve hesap bildirim cetvelleri
tevsik edici belge olarak kabul edilmektedir. Bununla beraber, ilgililerin banka
şubelerine gidip kimlik bilgileri ile ve “kira ödemesi” açıklamasıyla yaptığı işlemler
de tevsik yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir.
Bu çerçevede, Tebliğde kira
ödemelerinin tevsikine ilişkin bazı hususlar doğrudan açıklığa
kavuşturulmuştur.
Tevsik yükümlülüğüne uymayanlar
için Vergi Usul Kanunu uyarınca işlem başına özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.
Bu cezalar, birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000
Türk lirasından, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı
basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 Türk lirasından, belirtilenler dışında
kalanlar hakkında 5.000 Türk lirasından az olmamak üzere işleme konu tutarın
%10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Ancak bir yıl içinde
kesilebilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon TL’yi aşamayacağı
tebliğde düzenlenmiş olup tevsike ilişkin yükümlülüklerini ihlal edenlerin kendiliğinden
ve ödemeyi takip eden 5 iş günü içinde usulsüzlüğü bildirmesi halinde ceza
uygulanmayacağı da öngörülmüştür. Bu kapsamda hükmedilecek ceza miktarları her
yıl Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak
uygulanacaktır.
Son olarak Tebliğ’de kira
ödemelerinin tevsikine ilişkin Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 328)’a
uygun olmayan işlemlere ilişkin olarak 7 adet örneğe yer verilmiştir. Bu
örnekler kısaca aşağıdaki konuları düzenler.
1.Konut kiralamasında elden
ödeme yapılması durumunda ceza uygulaması.
2. Konut kira bedelinin kısmi
banka ödemesi ve kısmi elden ödeme durumunda ceza uygulaması.
3. Serbest meslek kazancı olan
bir kiracının, mesleki faaliyet dışı kullanımı için kiraladığı konutun kirasını
elden ödemesi nedeniyle ceza uygulaması.
4. Hisseli bir gayrimenkulün iş
yeri olarak kiraya verilmesi ve kira bedelinin elden ödenmesi durumunda, her
bir hissedar ve kiracı için ceza uygulaması
5. İş yeri kiralamasında kira
bedelinin bir kısmının banka aracılığıyla, bir kısmının ise elden yapılması
durumunda özel usulsüzlük cezası uygulaması (Gayrimenkul sermaye iradı yönünden
gelir vergisi mükellefiyeti bulunan).
6. İş yeri kiralamasında kira
bedelinin bir kısmının banka aracılığıyla, kalan kısmının ise elden yapılması
durumunda ceza (Bilanço esasına göre defter tutan ticari kazanç mükellefi,
ticari işletmesine kayıtlı gayrimenkulü).
7. Günlük, haftalık veya aylık
olarak kısa süreli konut kiralayan ve bu kiraları elden tahsil eden bir
mükellef ve kiracılar için özel usulsüzlük cezası uygulaması.
Kaynak: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241017-5.htm
