I. GİRİŞ
İşbu dava, davalıların bir kumar işletmesinin kazancı ve karlılığı konusunda yanlış beyanda bulunduğu bir hisse devrine ilişkindir. Davalılardan biri hisse devri sözleşmesinin tarafı iken, diğer sözleşmeye taraf değildir. İlk olarak, Mahkeme, hisse devri sözleşmesine taraf olmayan hissedarın, hisse devri sözleşmesine taraf olan hissedarın işi satarken yaptığı hileli yanlış beyanlardan sorumlu olduğuna hükmetmiştir. Sözleşmeye taraf olan hissedar, davalının temsilcisi olarak beyanda bulunmaya yetkilidir ve yanlış beyanda bulunmuştur. İkinci olarak, davacının hisse devir sözleşmesinde yer alan rekabet etmeme maddesinin ihlaline ilişkin iddiası, maddenin uygulanamaz olduğu gerekçesiyle reddedilmiştir. Madde hem süre bakımından çok uzun, hem de kapsam olarak çok geniş olup, sunulan kanıtlar rekabet etmeme yasağına ilişkin bu düzenlemeyi haklı çıkarmak için yetersiz kalmaktadır. Davacının mavi-kalem testinin nasıl yapılacağına ilişkin bir talebi olmadığından, Mahkeme tarafından maddenin uygulanabilirliğini sağlamak için “mavi kalem” testini kullanılmamıştır.
II. DAVANIN KONUSU
Davacı Ivy
Technology Ltd.`nin iddiaları, Nisan 2019`da tamamlanan bir çevrimiçi kumar
işletmesi olan 21Bet`in devir işleminden kaynaklanmaktadır. Barry Martin,
satılan şirketlerin hissedarı ve hisse devir sözleşmesinin tarafıdır. Şirketin
hisselerin %50'sinin hamili olan davalı Paul Bell ise hisse devir sözleşmesinin
tarafı değildir.
Davacı Ivy, 21Bet`in devrine ilişkin olarak, işletmenin borçlarını
ödeyecek durumda olmadığını ve Bell`in 2018 yılı boyunca işletmeye finansal
destek sağladığını öğrenmiştir. Ivy, devrin üzerinden yalnızca iki ay geçtikten
sonra, işletmeyi ayakta tutmak için işletmeye önemli meblağlar aktarmak zorunda
kaldığını belirtmektedir. Ivy`nin asıl iddiası, Martin ve Bell`in işletmenin
karlılığı ve kazanç miktarıyla ilgili olarak yapıldığı iddia edilen yanlış
beyanlara dayanarak aldatılmasına ilişkindir. Bu nedenle, Ivy tarafından
davalılar aleyhine (i) aldatma kastı ile yapılan yanlış beyanda bulunulduğu,
(ii) hisse devir sözleşmesi kapsamında düzenlenen güvenceye ilişkin hükümlerin ihlal
edildiği, (iii) hisse devir sözleşmesinde rekabeti sınırlayıcı yükümlülüğün
ihlal edildiği ve (iv) hukuka aykırı araçlar ile komplo ile haksız fiil
işlendiği iddialarıyla dava açılmıştır. Aldatma ve güvence hükümlerinin
ihlaline ilişkin olarak, Martin`in, Bell`in vekili olarak Bell adına beyanda
bulunduğu ve/veya hisse devir sözleşmesine taraf olduğu ve bu nedenle asil gibi
sorumlu olduğu iddia edilmektedir.
Rekabet etmeme yükümlülüğünün ihlaline ilişkin olarak, Martin`in 21Bet çalışanlarını ve müşterilerini
ayartan rakip bir işletme kurduğu iddia edilmektedir.
III. MAHKEMENİN
KARARI VE DEĞERLENDİRME
Mahkeme
tarafından verilen karar, vekilin yetkileri ve rekabet etmeme yasağına ilişkin
sözleşme hükmü bakımından ele alınacaktır.
3.1. VEKİLİN YETKİLERİ
Mahkeme, her iki
davalının da aldatma kastı ile yanlış beyanda bulunduğuna ve Ivy`nin bu
beyanlara dayanarak hareket ettiğini tespit etmiştir. Bunun yanı sıra,
Martin`in Bell`in vekili olup olmadığı ve Bell`in asil olarak sorumluluğu
bulunup bulunmadığı hususlarını da değerlendirmiştir.
Martin`in Bell
için hisse devir sözleşmesinin bağlayıcılığını doğuracak herhangi bir işlem
yapmaya yetkisi olmadığına hükmedilmiştir. Sözleşme, Martin`in tek pay sahibi
olduğu ve başka bir kişinin hisselere ilişkin bir payı olmadığını düzenleyen
çeşitli hükümler içermektedir.
Bununla birlikte,
vekilin görünürdeki yetkileri dahilinde hareket etmek koşu ile, Bell`in
Martin`in yanlış beyanlarından sorumlu olabileceği sonucuna varmıştır. Bell,
hisse devir sözleşmesinin tarafı olmasa dahi, yapılan hisse devir işlemine çok
fazla dahil olmuştur ve bu ticari işlemin lehtarıdır. Martin`in sürece devam
etmesi için, onun hisse devir sözleşmesine onayı gerekliydi. Delillere göre,
Bell`in Martin`e işletmenin satışına ilişkin müzakereleri yürütmek ve bunları
yaparken kendi adına beyanda bulunmak yetkisini vermiştir.
3.2. REKABET ETMEME
YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Mahkeme, hisse devir sözleşmesindeki
rekabet etmeme hükmünün uygulanabilir olmadığına karar vermiştir. Makul olarak
gerekli olanın ötesine geçen bir rekabeti sınırlayıcı anlaşma, bir işletme
satış sözleşmesinde dahi uygulanmayacaktır. (bkz. Dawnay, Day & Co Ltd v
D'Alphen [1997] IRLR 285 ve Cavendish Square Holdings BV v
El Makdessi [2012] EWHC 3582)
Mahkeme, ayartmamaya ilişkin maddenin kapsamının (bilhassa tüm çalışanları içermesi) ve 5 yıllık süre üzerinde durmuştur. Bu hususların gerekli olduğuna ilişkin açıklama yapılmamış ve delil sunulmamıştır. Mahkemenin, ayartmamaya ilişkin düzenlemeyi Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi`nin Tillman v Egon Zehnder Ltd [2020] AC 154 kararında uyguladığı mavi kalem testi ile kurtarması mümkün olmamıştır. Bunun için oldukça büyük çaplı bir değişiklik yapılması gerekmekte olduğu gibi, davacının da bu düzenlemenin kurtarılmasına ilişkin bir başvurusu olmamıştır.
Kaynak: https://www.lexisnexis.co.uk/legal/news/non-compete-clause-in-spa-was-unenforceable-ivy-technology-ltd-v-martin
