8. Yargı Paketi olarak bilinen Ceza Muhakemesi
Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Teklifi 16.02.2024 tarihinde TBMM Başkanlığına sunuldu. Türkiye
Büyük Millet Meclisi’nde görüşülmeye başlanılan 8. Yargı Paketi Taslağında öngörülen birtakım önemli değişiklikler şu
şekildedir:
- İcra İflas Kanunu kapsamındaki istinaf temyiz
süreleri on günden iki haftaya çıkarılacaktır.
İlgili düzenleme Adalet Komisyonluğunca kabul
edilmiş olup 1 Haziran 2024 tarihinde
yürürlüğe girecektir.
- Ceza infaz kurumunda bulunma halinin doğrudan
kısıtlama nedeni olmaktan çıkarılacaktır.
Buna göre, kesinleşmiş
hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin kişinin
kısıtlanması kendi isteğine bırakılırken; toplam 5 yıl veya daha fazla
kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin
bir kişi, isteği bulunmasa dahi kişiliğinin veya mal varlığının korunması
bakımından gerekli görülmesi halinde kısıtlanabilecek. Özgürlüğü bağlayıcı
cezaya mahkûmiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet; hapis
halinin hukuka uygun bir şekilde sona ermesiyle kendiliğinden, hapis halinin
devamı süresinde ise, kişinin talebi veya mal varlığının korunması sebebinin
ortadan kalkması hallerinde sona erecektir.
İlgili düzenleme Adalet Komisyonluğunca kabul
edilmiş olup 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç
işleme fiilinin, TCK m.220/6 ile TCK’nın “Silahlı örgüt” başlıklı 314.
maddesinde “müstakil suç” olarak düzenlenecek ve örgüt adına suç işleyen kişi
hakkında hem örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemesi hem de
işlediği fiilin oluşturduğu suç nedeniyle ceza verilecektir.
İlgili maddeye göre, örgüte üye olmamakla
birlikte örgüt adına suç işleyen kişi örgüt adına suç işleme suçu kapsamında 2
yıl 6 aydan 6 yıla kadar hapis cezasının yanında ayrıca "devletin
güvenliğine karşı suçlar ile anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı
suçlar" bakımından 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile de cezalandırılacak.
İlgili düzenleme Adalet Komisyonluğunca kabul
edilmiş olup 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- CMK m.141’de
düzenlenen “Tazminat istemi” başlıklı maddenin kapsamı genişletilerek, yakalama
ve tutuklamaya ek olarak “adli kontrol” işlemlerine karşı da başvuru
imkânlarından yararlandırılmama tazminat istemine konu edilebilecektir.
İlgili düzenleme Adalet Komisyonluğunca kabul edilmiş olup 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Hükmün açıklanmasının
geri bırakılması (HAGB) kurumunun düzenlendiği CMK m.231’de bazı
değişikliklerin yapılacaktır.
Bilindiği üzere; Anayasa Mahkemesi 01.08.2023
tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 01.06.2023 tarih ve 2022/120
E. 2023/107 K. sayılı kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231.
maddesinin 5 ila 14. fıkralarında düzenlenen hükmün açıklanmasının geri
bırakılması kurumuna ilişkin hükümlerin iptaline karar vermiş olup ilgili iptal
kararının 1 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmesiyle beraber HAGB kurumunun
hukuk sistemimizden kalkması gerekmektedir. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına
rağmen kanun koyucu HAGB müessesesini devam ettirerek 8. Yargı Paketinde HAGB
kurumuna ilişkin düzenlemelere yer vermiştir.
8. Yargı paketinde hükmün açıklanmasının geriye
bırakılması sanığın kabulüne bırakılmaktan çıkarılmış ve ilgili karara karşı
istinaf kanun yolu getirilmiştir. Buna göre; sanığa, HAGB’yi kabul edip
etmediği sorulmayacak, mahkeme şartların oluştuğu kanaatinde ise re’sen HAGB
kararı verebilecektir. HAGB kararına karşı istinaf kanun yolu öngörülerek
mahkemenin re’sen karar vermesinin herhangi bir hak kaybı oluşturmasının önüne
geçilmeye çalışılmıştır.
İstinaf incelemesinde, ilgili kararın hem usul ve
hem de esas yönlerinden hukuka aykırı olup olmadığı incelenecektir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması
kararının, ilk derece mahkemesi sıfatıyla, bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay
tarafından verilmesi halinde temyiz yolu da öngörülmüştür. İstinaf ve temyiz
kanun yoluna, kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde
başvurulabilecektir. Aynı zamanda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümler, Anayasada koruma
altına alınan inkılap kanunlarında yer alan suçlara ilişkin uygulanmayacaktır.
Önemle belirtmek isteriz ki 8. Yargı Paketinde yer
alan hükmün açıklanmasının geriye bırakılması müessesine ilişkin hükümler henüz
TBMM Adalet Komisyonluğunca onaylanmamış olup görüşmeler devam etmektedir.
