Anonim şirketlerin denetlenmesine
ilişkin düzenlemeler TTK madde 397 ve devamı maddeler ile düzenlenmiştir. TTK
madde 397 bağımsız denetime tabi anonim şirketleri ve bağımsız denetime tabi
olmayan anonim şirketlere yönelik denetim usulünü düzenlemektedir. Madde
uyarınca bağımsız denetime tabi anonim şirketler Cumhurbaşkanı tarafından
belirlenecektir.
30.11.2022 tarihli 6434 sayılı Bağımsız
Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar ile TTK uyarınca bağımsız
denetime tabi anonim şirketler belirlenmiştir. 6434 sayılı kararda aktif
toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı üzerinden eşik değerler
belirlenmiş ve bu eşik değerlerin en az ikisini iki hesap yılı üst üste
sağlayan şirketler bağımsız denetime tabi tutulmuştur. Ayrıca herhangi bir
ölçüte bağlı olmaksızın karara ek bir sayılı listede yer alan şirketler
bağımsız denetime tabi tutulmuştur.
26.09.2011 tarihinde için 660 Sayılı
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlüğe girmiştir. 660 sayılı KHK ile Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (Kurum) kurulmuştur. KHK
uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturulması
ve bağımsız denetimde uygulama birliğinin sağlanması amacıyla çıkartılmıştır.
Bu doğrultuda Kurum, bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını
yetkilendirmek ve bunların faaliyetlerini denetlemek yetkisini haizdir.
Bu çalışma kapsamında bağımsız denetim
esaslarına değinilecek ve Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşlar (KAYİK)
açısından bağımsız denetime ilişkin farklılık arz eden durumlar incelenecektir.
Kurum, 75935942-050.01.04-[01/21509] sayılı karar ile ödeme ve elektronik para
kuruluşlarını KAYİK kapsamına dahil etmiş olup bu kararın ödeme ve elektronik
para kuruluşları açısından getirdiği değişiklikler incelenecektir.
1. TTK Uyarınca Bağımsız Denetim ve
Bağımsız Denetime Tabi Olmanın Sonuçları
TTK uyarınca bağımsız denetim; denetime
tabi şirket ile organik bağı olmayan kişi veya kurumlar tarafından şirkete ait
finansal tabloların, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarının, ticari
defterlerin denetlenmesi ve denetim sonucunda rapor hazırlanması olarak
tanımlanabilir. TTK uyarınca bağımsız denetime yetkili kişi ve kuruluşlar Kurum
tarafından belirlenmektedir.
TTK ile bağımsız denetim tanımı
yapılmamış olmakla birlikte 660 sayılı KHK madde 2 ile bağımsız denetim;
“b)
Bağımsız denetim: Finansal tablo ve diğer finansal bilgilerin, finansal
raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence
sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi
amacıyla, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim
tekniklerinin uygulanarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve
değerlendirilerek rapora bağlanmasını, İfade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Bağımsız denetim, TTK madde 397 ve
devamı hükümler ile düzenlenmiştir. Bağımsız denetimin konu ve kapsamı madde
398 düzenlenmiştir.
TTK madde 398
(1) Şirketin ve topluluğun finansal
tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun denetimi; envanterin,
muhasebenin ve Türkiye Denetim Standartlarının öngördüğü ölçüde iç denetimin,
bu Bölüm hükümleri anlamında 378 inci madde uyarınca verilen raporların ve 397’nci
maddenin birinci fıkrası çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet
raporunun denetimidir. Bu denetim, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kanuna ve
esas sözleşmenin finansal tablolara ilişkin hükümlerine uyulup uyulmadığının
incelenmesini de kapsar. Denetleme, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumunun belirlediği esaslar bağlamında, denetçilik mesleğinin
gerekleriyle etiğine uygun bir şekilde ve özenle gerçekleştirilir. Denetleme,
şirketin ve topluluğun, malvarlıksal ve finansal durumunun 515 inci madde
anlamında dürüst resim ilkesine uygun olarak yansıtılıp yansıtılmadığını,
yansıtılmamışsa sebeplerini, dürüstçe belirtecek şekilde yapılır.
(2) Denetim;
a) Şirketin finansal tablolarının ve
397nci maddenin birinci fıkrası ve 402nci maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde
yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun,
b) Topluluğun konsolide finansal
tablolarının ve 397nci maddenin birinci fıkrası ve 402’nci maddenin ikinci
fıkrası çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunun, denetçinin
denetleme sırasında elde ettiği bilgilerle uyum içinde olup olmadığını belirtip
açıklayacak şekilde yapılır.
(3) Topluluğun finansal tablolarının
denetiminden sorumlu olan denetçi, topluluğun konsolide tablolarına alınan
şirketlerin finansal tablolarını, özellikle konsolidasyona bağlı uyarlamaları
ve mahsupları, birinci fıkra anlamında inceler; meğerki, konsolidasyona alınan
şirket, kanun gereği veya böyle bir gereklilik bulunmaksızın, bu Bölüm
hükümlerine uygun olarak denetlenmiş olsun. Bu istisna, merkezi yurt dışında
bulunan bir şirketin bu Kanunun öngördüğü denetimle eş değer bir denetime tâbî
tutulmuş olması hâlinde de geçerlidir.
(4) Denetçi, yönetim kurulunun şirketi
tehdit eden veya edebilecek nitelikteki riskleri zamanında teşhis edebilmek ve
risk yönetimini gerçekleştirebilmek için 378 inci maddede öngörülen sistemi ve
yetkili komiteyi kurup kurmadığını, böyle bir sistem varsa bunun yapısı ile
komitenin uygulamalarını açıklayan, ayrı bir rapor düzenleyerek, denetim
raporuyla birlikte, yönetim kuruluna sunar. Bu raporun esasları Kamu Gözetimi,
Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca belirlenir.
Madde uyarınca anonim şirketin finansal
tablolar, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporları, envanter ve muhasebe, iç denetim
raporları bağımsız denetim uyarınca denetlenecektir. Bağımsız denetim ile söz
konusu raporların birbirine uygunluğu ve finansal tabloların ana sözleşme ve mevzuat
hükümlerine uygunluğu incelenmektedir.
Denetçi tarafından, bağımsız denetim
sonunda denetim sonuçlarını gösterir görüş yazısı hazırlanır. Görüş yazısı;
olumlu görüş yazısı, sınırlandırılmış olumlu görüş yazısı, görüş vermekten
kaçınma ve olumsuz görüş yazısı olarak hazırlanabilir. Görüş vermekten kaçınma
veya olumsuz görüş yazısı verilmesi durumunda yönetim kurulunun, görüş
yazısının kendisine teslimi tarihinden itibaren dört iş günü içinde, genel
kurulu toplantıya çağırması ve genel kurulun yeni bir yönetim kurulu seçmesi
gerekir. Görüş vermekten kaçınma veya olumsuz görüş yazısı verilmiş olan
finansal tablolar genel kurul kararlarına esas alınamaz.
TTK madde 397
(1) Dördüncü fıkra uyarınca denetime
tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları
denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla
uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. Yönetim kurulunun yıllık
faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal
tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim
kapsamı içindedir.
(2) (Değişik: 26/6/2012-6335/18 md.)
Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip
geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun
başlığında açıkça belirtmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık
faaliyet raporu için de uygulanır. Denetime tabi olduğu hâlde,
denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet
raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.
(3) Şirketin ve topluluğun finansal
tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporunun
sunulmasından sonra değiştirilmişse ve değişiklik denetleme raporlarını
etkileyebilecek nitelikteyse, finansal tablolar ile, birinci fıkra çerçevesinde
yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenir. Yeniden denetleme
ve bunun sonucu, raporda özel olarak açıklanır. Denetçi görüşünde de yeniden
denetlemeyi yansıtan uygun eklere yer verilir.
TTK madde 397/2 uyarınca, bağımsız
denetime tabi olup denetim yükümlülüğüne uyulmaması durumunda
denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet
raporu, düzenlenmemiş hükmündedir. Bu nedenle denetlenmemiş finansal tablolar
ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu genel kurul kararlarına esas
alınmayacaktır.
TTK madde 1524 ile bağımsız denetime
tabi şirketler, internet sitesi açmak ve kanunen yapılması gereken ilanları
yapmak zorundadır. Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair
Yönetmelik madde 6 ile internet sitesinde sürekli bulunması gereken içerik
belirlenmiştir. İnternet sitesinde yayımlanması gereken kararların
yayımlanmaması ya da kanunda belirlenen süre boyunca internet sitesinde
bulundurmaması iptal sebebi oluşturmaktadır.
D) Elektronik işlemler ve bilgi toplumu
hizmetleri
I - İnternet sitesi MADDE 1524- (Değişik:
26/6/2012-6335/34 md.) (1) 397’nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca denetime
tabi olan sermaye şirketleri, kuruluşlarının ticaret siciline tescili
tarihinden itibaren üç ay içinde bir internet sitesi açmak ve bu sitenin
belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına
özgülemek zorundadır. İnternet sitesinde yayımlanacak içerikler, bu Kanunda
belli bir süre belirtilmiş ise bu süre içinde, belirtilmemiş ise içeriğin
dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil veya ilana
bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten itibaren en geç
beş gün içinde, şirketin kuruluşundan internet sitesi açılıncaya kadar geçen
sürede yayımlanması gereken içerikler de bu sitenin açıldığı tarihte siteye
konulur.
(2) Birinci fıkrada öngörülen
yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini
oluşturur, Kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru
bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Cezai
hükümler saklıdır.
(3) İnternet sitesinin bilgi toplumu
hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açıktır. Erişim hakkının
kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla
sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamaz. Bu ilkenin ihlali
hâlinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilir.
(4) İnternet sitesinin bu maddenin
amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez
içinde “yönlendirilmiş mesaj” ibaresi konulur. Bu ibare ancak bu Kanuna ve bu
fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Özgülenen
kısımda yer alan bir mesajın, yönlendirildiği karinedir. Sitenin, bir numara
altında tescili ve ilgili diğer hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından
bir yönetmelikle düzenlenir.
(5) Bu Kanun ve ilgili diğer kanunlarda
veya idari düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin internet
sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay
süreyle internet sitesinde kalır, aksi hâlde konulmamış sayılır.
(6) İnternet sitesiyle ilgili olarak bu
Kanunun ilgili maddelerinde ve bu maddede öngörülen düzenlemeler denetime tabi
olmayan sermaye şirketleri hakkında uygulanmaz.
TTK uyarınca bağımsız denetime tabi
şirketlerin; Kurumca yayımlanan muhasebe standartlarına uyması, Kurumca
bağımsız denetim yapmaya yetkilendirilmiş kişi ve kuruluşlar tarafından
denetlenmesi, yönetim kurulu kararlarının genel kurula kararlarına esas
alınabilmesi için olumlu görüş yazısı, sınırlandırılmış olumlu görüş yazısının
alınmış olması ve internet sitesi açmak ve kanun ile belirlenen ilanları
internet sitesi üzerinden yayımlayıp belirlenen süre boyunca sitede bulundurmak
zorundadır.
2. Kamu Yararını İlgilendiren
Kuruluşlar Kavramı
KAYİK’ler açısından getirilmiş olan
özel bağımsız denetim kuralları incelenmeden önce Kamu Yararını İlgilendiren
Kuruluş kavramı incelenmelidir. Kamu
Yararını İlgilendiren Kuruluş kavramı 660 sayılı KHK ile getirilmiş olup
KHK’nın ikinci maddesinde;
“Kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar:
Halka açık şirketler, bankalar, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri,
faktoring şirketleri, finansman şirketleri, finansal kiralama şirketleri,
varlık yönetim şirketleri, emeklilik fonları, ihraççılar ve sermaye piyasası
kurumları ile faaliyet alanları, işlem hacimleri, istihdam ettikleri çalışan
sayısı ve benzeri ölçütlere göre önemli ölçüde kamuoyunu ilgilendirdiği için
Kurum tarafından bu kapsamda değerlendirilen kuruluşları ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Kuruma,
660 sayılı KHK madde 2 ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yönetmelik ile kanunda sayılanlara ilave olarak kamu
yararını ilgilendiren kuruluş belirleme yetkisi tanınmıştır.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Yönetmelik
Madde 4
“ı) 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede sayılanlara ilave
olarak faaliyet alanları, işlem hacimleri, istihdam ettikleri çalışan sayısı ve
benzeri ölçütlere göre kamu yararını ilgilendiren diğer kuruluşları
belirlemek.”
Yönetmelik ile tanınan yetki doğrultusunda Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
25/12/2023 Tarihli ve 75935942-050.01.04-[01/21509] Sayılı Kararı ile Ödeme ve
Elektronik Para Kuruluşlarını KAYİK kapsamına almıştır. Kurum ilk defa bu
kararla KAYİK belirleme yetkisini kullanmıştır.
3. Kamu Yararını İlgilendiren
Şirketlerin Bağımsız Denetimi
KAYİK’lerin bağımsız denetimi 660
sayılı KHK madde 23 düzenlenmiştir. Devam eden maddelerde KAYİK’lerin denetimine
ilişkin olmakla birlikte, ilgili maddeler denetlenecek şirket açısından bir
düzenleme içermemekte olup denetleyecek kuruluşlara ilişkin düzenlemeler
içermektedir. Bu nedenle bu maddelere yönelik inceleme yapılmayacaktır.
Kamu yararını ilgilendiren kuruluşların
bağımsız denetimi MADDE 23
(1) Kamu yararını ilgilendiren
kuruluşlarda denetim sadece bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılır.
(2) Kamu yararını ilgilendiren
kuruluşların denetimini yapacak bağımsız denetim kuruluşlarının
yetkilendirilmesi sürecinde Kurum, bunların ilgili olduğu sektörü düzenleme ve
denetleme yetkisini haiz kurul, kurum veya kuruluşların görüşünü alır.
(3) Kurum, bağımsız denetim
kuruluşlarının yetkilendirilmesine yönelik olarak 9 uncu maddenin birinci
fıkrasının (ç) bendi uyarınca yapılacak düzenlemelerde, kamu yararını
ilgilendiren kuruluşların ilgili olduğu sektörü düzenleme ve denetleme
yetkisini haiz kurul, kurum veya kuruluşlarca talep edilmesi halinde, bunların
görüşünü almak suretiyle sektörün özelliğine göre farklı ölçütler
belirleyebilir.
(4) (Ek: 6/12/2012-6362/146 md.) Bu
maddenin uygulanmasında Sermaye Piyasası Kanunu ve Bankacılık Kanunu hükümleri
saklıdır.
KAYİK kapsamında olan şirketlerin,
bağımsız denetime tabi olması için 6434 sayılı kararda yer alan eşik değerleri
sağlaması ya da karara ekli listede yer alması gerekmemektedir. KHK uyarınca ya
da Kurumun bu kapsama dahil etmesi sebebiyle KAYİK kapsamında yer alan kuruluşlar,
başkaca şart aranmaksızın bağımsız denetime tabidirler.
660 sayılı KHK madde 23 uyarınca
KAYİK’ler ancak Kurum tarafından KAYİK denetleme yetkisi verilmiş olan
kurumlarca denetlenebilmektedir. KAYİK kapsamında yer almayan şirketlerin, KHK
uyarınca bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesi zorunluluğu bulunmamakta
olup bağımsız denetçiler tarafından denetlenmeleri mümkündür. Ancak çeşitli
mevzuat hükümleri uyarınca KAYİK’ler dışında kalan şirketler açısından da
bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenme zorunluluğu getirilebilmektedir. Sermaye
Piyasası ve Bankacılık mevzuatında bu yönde düzenlemeler mevcuttur.
KAYİK’ler açısından özellik arz eden
bir diğer durum, Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uyma zorunluluğunun
bulunmasıdır. KAYİK kapsamındaki şirketler, kurum, kuruluş ve işletmelerin
münferit ve konsolide finansal tabloları Türkiye Finansal Raporlama
Standartlarına uygun şekilde hazırlamak zorundadır.
KAYİK’lerin bir diğer yerine getirmesi
gereken yükümlülük, internet sitesi açmak ve kanunda aranan ilanları internet
sitesinde yayımlamaktır. Bu yükümlülük KAYİK olmanın getirdiği özel bir
yükümlülük olmayıp aslında bağımsız denetime tabi olmanın bir sonucudur.
KAYİK’lerin denetimi, bu kapsamdaki
şirketlerin iş hacmi ve faaliyet gösterdikleri alanların kamu müdahalesi
gerektirecek ölçüde önemli alanlar olabilmesi nedeniyle önem arz etmektedir.
Denetim önem arz etmekle birlikte, bu kapsamda yer alan şirketler açısından çok
fazla ilave yükümlülük bulunmamaktadır. KHK ile denetim yapacak kuruluşlar
açısından ve bu kuruluşların Kurum tarafından denetlenmesi yönünden özellik arz
eden düzenlemeler yapılmıştır.
4. Ödeme ve Elektronik Para
Kuruluşlarının KAYİK Kapsamına Alınmasının Etkileri
Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarına
ilişkin usul ve esaslar 6493 sayılı, 20/6/2013 tarihli Kanun ile
düzenlenmektedir. 6493 sayılı Kanun madde 21 uyarınca ödeme ve elektronik para
kuruluşları finansal açıdan bağımsız denetime tabi tutulmuştur. İlgili madde
ile bağımsız denetimin 660 sayılı KHK uyarınca yapılacağı belirlenmiştir.
Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat
Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun
Madde
Denetim MADDE 21 –
(Değişik:12/11/2019-7192/12 md.)
(1) 5411 sayılı Kanun kapsamındaki
bankalar, ödeme kuruluşu ve elektronik para kuruluşu ile Posta ve Telgraf
Teşkilatı Anonim Şirketinin bu Kanun kapsamındaki denetimi Banka tarafından
yapılır.
……………
(6) Ödeme ve elektronik para
kuruluşları, bağımsız denetime tabidirler. Ödeme ve elektronik para
kuruluşlarının finansal açıdan bağımsız denetimi 26/9/2011 tarihli ve 660
sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılır. Ödeme ve
elektronik para kuruluşlarının bağımsız denetim kuruluşlarınca
gerçekleştirilecek bilgi sistemleri denetimi ise Bankaca belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde yerine getirilir.
6493 sayılı kanun uyarınca, ödeme ve
elektronik para kuruluşları herhangi bir sermaye ve çalışan şartına
bağlanmaksızın bağımsız denetime tabi olduğundan, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumu 25/12/2023 Tarihli ve 75935942-050.01.04-[01/21509] Sayılı
Karar bağımsız denetime tabi olma kriterleri açısından farklı bir düzenleme
getirmemiştir.
Söz konusu kararla birlikte, ödeme ve
elektronik para kuruluşları 660 sayılı KHK madde 23 kapsamına dahil olmuştur.
Ödeme ve elektronik para kuruluşları 6493 sayılı kanun uyarınca yalnızca
bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenebilmektedir. Kararın yürürlüğe
girmesi ile bağımsız denetim gerçekleştirebilecek kuruluşlar sadece Kurum
tarafından, KAYİK’lerin bağımsız denetimi için yetkilendirilen bağımsız denetim
kuruluşları ile sınırlanmıştır.
Ödeme kuruluşları ve elektronik para
kuruluşlarının, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu
tarafından KAYİK’ler açısından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları
ile çalışması gerekmektedir.
Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
Denetim ve İnceleme Kamu yararını
ilgilendiren kuruluşların bağımsız denetimi
MADDE 23
(1) Kamu yararını ilgilendiren
kuruluşlarda denetim sadece bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılır.
(2) Kamu yararını ilgilendiren
kuruluşların denetimini yapacak bağımsız denetim kuruluşlarının
yetkilendirilmesi sürecinde Kurum, bunların ilgili olduğu sektörü düzenleme ve
denetleme yetkisini haiz kurul, kurum veya kuruluşların görüşünü alır.
6493 sayılı kanun uyarınca Ödeme ve
elektronik para kuruluşları, bağımsız denetime tabi olmaları nedeniyle, TTK
madde 1524 uyarınca internet sitesi açılması ve maddede belirtilen ilanları
internet sitesinden yayımlanması zorunluluğu bulunmakta olup 25/12/2023 Tarihli
ve 75935942-050.01.04-[01/21509] Sayılı Karar yeni bir yükümlülük
getirmemiştir.
KAYİK’ler açısından münferit ve
konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında TFRS düzenlemeleri esas
alınması gerekmektedir. Ancak 2014 tarihli Türkiye Muhasebe Standartları (TMS)
Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararı uyarınca ödeme kuruluşları ve
elektronik para kuruluşlarının, münferit ve konsolide finansal tablolarının
hazırlanmasında TFRS’ye uyma yükümlülüğü bulunmakta olduğundan bu açıdan da
farklılık bulunmamaktadır.
Bağımsız denetime tabi olmanın getirmiş
olduğu yükümlülükler devam etmektedir. Bu yükümlülükler; internet sitesi açmak,
bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların
yayımlanmasına özgülemek, şirketin finansal tablolarının, yönetim kurulunun
yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerinin bağımsız denetim
şirketince denetlenmesi, denetlenen raporların tutarlı olduklarının tespit
edilmesi şeklinde sayılabilir.
KAYİK denetleme açısından
yetkilendirilmemiş kuruluşlar tarafından yapılan denetim, bağımsız denetime
tabi bir anonim şirkete bağımsız denetçi atanmaması veya şirket finansal
tabloları ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunun bağımsız denetimden
geçmemesi ile aynı sonucu doğurmaktadır.
5. SONUÇ
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarının
6493 sayılı kanun uyarınca bağımsız denetime tabi tutulmuşlardır. Faaliyet alanlarının
önem arz etmesi ve BDDK yetki alanında kalması nedeniyle bağımsız denetimleri
ancak bağımsız denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilebilmekteydi. 2014
tarihli Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul
Kararı uyarınca TFRS’ye uygun finansal tablo hazırlama yükümlülüğü mevcuttu. Bu
nedenle 25/12/2023 Tarihli ve 75935942-050.01.04-[01/21509] Sayılı Karar ile
KAYİK kapsamına dahil edilmeleri nedeniyle ek yükümlülükler getirilmemiştir.
Yalnızca, denetimi gerçekleştirebilecek kuruluşlar açısından sınırlama
getirilmiş bulunmaktadır.
Av. Tuğbanur Akyıldız
