TBMM Genel Kurulu’nda Sanayinin Geliştirilmesi Ve Üretimin Desteklenmesine İlişkin Kanun tasarısı kabul edildi. İşbu tasarı ile ülke sanayisinin canlanması yerli ve yabancı yatırımcılar için yeni sanayi alanları oluşturulması Organize Sanayi Bölgeleri, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, sanayi siteleri ve serbest bölgelere ilave Devlet teşviklerinin verilmesi amaçlanmıştır.
Üreticinin desteklenmesi ve sanayinin geliştirilmesi için sanayi siciline kayıtlı işletmelerin elektrik tüketiminde alınan TRT payının kaldırılması, 02.01.1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanundan kaynaklanan mali yüklerin sonlandırılması; planlı sanayi alanlarında üretim yapan sanayicilerin yukarıdaki desteklere ilave olarak tapu ve kadastro harçlarından, damga vergisinden, emlak vergisinden muaf tutulması ve enerji giderlerinin azaltılması sonucunda üretim maliyetlerinin azaltılması amaçlanmaktadır. İşbu kanun ile Sanayi Sicil Kanunu’ndaki sanayici tanımı yeniden yapılarak bilişim teknolojisi ve yazılım üreten işletmeler de sanayici tanımına dahil edilmiştir.
İşbu kanun kapsamında getirilen düzenlemelere aşağıda yer verilmektedir;
I- Hafta Tatili Uygulaması Kalkıyor.
Söz konusu kanun tasarısının 1. Maddesi uyarınca 2/1/1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Daha önce yürürlükte bulunan 02.01.1924 tarihli kanunun;
Madde 1 – On bin veya on binden fazla nüfusu havi şehirlerde alelumum fabrika, imalathane, tezgah, dükkan, mağaza, yazıhane, ticarethane, sınai ve ticari bilumum müessesat ve tevabiinin haftada bir gün tatili faaliyet etmeleri mecburidir.
Madde 2 – Resmi devairle umumi, hususi, ticari ve sınai herhangi bir müessesede müstahdemini ve ameleyi haftada altı günden fazla çalıştırmak memnudur.
Denilmektedir. İlgili maddeler uyarınca; haftada bir gün tatil uygulamasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştı. Getirilen yeni düzenleme ile Haftalık Tatil Hakkında Kanun yürürlükten kaldırıldığından haftanın yedi günü çalışılması hususunda herhangi bir yasal sınırlama kalmamıştır.
Söz konusu Kanunun yürürlükten kaldırılış amacı olarak ise; sanayi işletmeleri üzerindeki mali sorumlulukların ve kısıtlamaların kaldırılmasının gerekliliği gösterilmektedir.
II- Ar-Ge Personeline Aylık 1700 TL Devlet Desteği
İlgili Kanun Tasarısı ile birlikte Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) personeli istihdam eden ve teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren şirketlerde; istihdam edilen personelin aylık ücretinin, asgari ücretin brüt tutarı kadar olan kısmının Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
Getirilen yeni düzenleme ile birlikte Ar-Ge personelinin iki yıl boyunca aylık maaşının 1.700 lirasının Bakanlık tarafından karşılanacağı belirtilmiştir. Ancak, işbu madde kapsamında AR-GE çalışanlarının maaşlarına yapılacak olan bu maaş desteği şirketin toplam çalışan sayısının yüzde 10’u ile sınırlı olacaktır.
III- İş Güvenliği Kapsamında Getirilen Yeni Düzenleme
Yeni Kanun kapsamında, 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin, işverenler ya da işveren vekilleri tarafından yürütüleceği hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu işyerleri aile hekimleri ve kamu sağlık hizmetleri sunucularından hizmet alabileceklerdir. Ancak, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri” ile “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi” hükümleri 1 Temmuz 2017 tarihi yerine 1 Temmuz 2020’de yürürlüğe girecektir.
IV- Ar-Ge Merkezlerinde ve Sanayi Kuruluşlarında Staj Zorunluluğu
İşbu kanun ile birlikte eğitim sektöründe de birtakım yenilikler getirilmiştir. İşbu düzenlemelerden ilki; staj kapsamının değişmesi diğeri ise Yükseköğretim kurumlarında staj yapan öğrencilere staj ücreti ödenmesidir.
Yeni düzenleme kapsamında, 01.01.2023 tarihine kadar, Devlet Yükseköğretim kurumlarının Fen ve Mühendislik bilimleriyle sınırlı olmak üzere öğrencilerin öğrenimlerinin son yılının bir yarıyılında özel sektör işletmelerinde, araştırma altyapılarında, AR-GE Merkezlerinde ve sanayi kuruluşlarında uygulamalı eğitim yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca, staj yapan öğrencilere, uygulamalı eğitimleri sırasında asgari ücretin yüzde 35’i kadar ücret ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
V- Vergi ve Harç Muafiyeti
Getirilen yeni düzenleme ile işletmelerin, Organize Sanayi Bölgeleri, endüstri bölgeleri, serbest bölgeler ve sanayi sitelerinde yapacakları yatırımlarda maliyetin düşürülmesi amacıyla bu bölgedeki arsaların tahsisine ilişkin sözleşmelerin ve taahhütnamelerin damga vergisinden muaf olacakları hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, Organize sanayi bölgelerinde, sanayi sitelerinde, serbest bölgelerde ve teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan, inşa edilen arsaların devir, tescil, tahsis gibi işlemlerinde de harç alınmayacaktır. İşletmeler, bu bölgede bulunan binaların emlak vergisinden de muaf olacaklardır.
VI- İşçinin Borcunun Silinmesine İlişkin Düzenleme
İşbu kanun ile birlikte, özelleştirme kapsamına alınan şirketlerde çalışanlar ile daha önce istifa etmiş, emekli olmuş ya da işten çıkarılmış çalışanların talep etmeleri halinde sendikalara olan borçlarını ödemeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Getirilen düzenlemeden önce; çalışanlar, bağlı bulundukları sendikaya olan aidatlarını ödememeleri halinde çalıştıkları kurum tarafından aidat ödemesi yapılıyor idi. Kurum tarafından ödeme yapılmasının akabinde ise kurum yapmış olduğu ödemeyi çalışanına rücu etmekteydi. İşbu yeni Kanunla, üyelik aidatı ile birikmiş faiz borcu çalışandan talep edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
VII- Organize Sanayi Bölgelerinin Yeniden Yapılandırılması
Yeni düzenleme ile birlikte, Organize Sanayi Bölgesi yer seçimlerinde komisyonda oy birliğinin sağlanamaması halinde konuya ilişkin olarak nihai kararın Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verileceği belirtilmiştir.
Organize Sanayi Bölgesi içerisinde bulunan ve Hazine veya kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan arazilerin “Yatırımların Ve İstihdamın Teşvikine Dair Kanun” kapsamında bulunan şehirlerde bedelsiz bir şekilde devir işlemi gerçekleştirilebilecektir. Yatırımların ve İstihdamın Teşvikine Dair Kanun kapsamında bulunmayan illerde ise harca esas değerleri üzerinden peşin veya taksitle Organize Sanayi Bölgelerine satılacağı belirtilmiştir.
Getirilen yeni düzenleme kapsamında, Organize Sanayi Bölgelerinin su, elektrik ve doğalgaz gelirlerinin haczedilemeyeceği ve amacı kapsamı dışında kullanılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
VIII- Organize Sanayi Bölgesinde Tamamen Veya Kısmen Bedelsiz Parsel Tahsisi
Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen il ve ilçelerde Organize Sanayi bölgelerinde yer alan parseller tamamen veya kısmen bedelsiz tahsil edilebilecektir.
Bakanlık kredisi kullanan Organize Sanayi Bölgesi’ndeki tahsis edilmemiş parseller, yetkili organların karar almaları halinde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere tamamen veya kısmen bedelsiz olarak tahsis edilebilecektir.
Bakanlık kredisi kullanmamış veya kredi borcu ödemiş olan Organize Sanayi Bölgelerinden de yetkili organların karar almaları halinde en az on kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere tamamen veya bedelsiz olarak tahsis edilebilecektir.
IX- Organize Sanayi Bölgelerine Kredi İmkanı
İşbu kanun kapsamında; Organize Sanayi Bölgelerinin faaliyetleri için gerekli olan ve Bakanlık tarafından uygun görülen projeler kapsamında kredi verilebilecek, finans kuruluşlarından kullanılan krediler için de kredi faiz desteği sağlanabilecek.
Organize Sanayi Bölgelerinde müteşebbislere tahsis edilen arsaların tapuları, katılımcı tarafından tahsis bedelinin tümüyle ödenmesi veya tahsis bedelinden kalan borç için teminat mektubu verilmesi, OSB'nin kesin olarak belirleyeceği arsa bedelleriyle yapılacak diğer yatırımlara itirazsız katılacağına ilişkin noter tasdikli taahhütname vermesi hallerinde tesisi üretime geçenlere geri alım hakkı şerhi konulmadan, tesisi üretime geçmeyenlere ise geri alım hakkı şerhi konularak verilecek.
Katılımcının yönetmelikte belirlenen yasal süre içinde üretime geçmemesi ve kredi sözleşmesinin sona ermesi durumunda, tahsis için ödenen tutar toplamının tahsis tarihinden sonraki yıllar için yeniden değerleme oranlarına göre güncellenmesiyle elde edilen tutarın ilgilinin banka hesabına yatırılmasını müteakip, parsel OSB adına tescil edilecek.
X- Sanayi İşletmelerinin TRT Payı Ödeme Muafiyeti
Sanayi siciline kayıtlı işletmeler maliyeti azaltma amacıyla üretim amacıyla elektrik kullanımlarından TRT payı alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Oduna dayalı orman ürünü satışlarında satış bedeli üzerinden %3’e kadar alıcılardan tahsil edilen ağaçlandırma fonu ile bu satışlardan %3 tahsil edilen orman köylülerini kalkındırma fonu paylarını sıfıra indirmeye veya %3’ü geçmemek üzere belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacaktır.
XI- Sanayi Sicil Kanunu kapsamında Getirilen Düzenlemeler
Getirilen yeni düzenleme ile birlikte; Sanayi İşletmelerinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda tutulacak sanayi siciline kaydettirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Bu kapsamda, Sanayi siciline kayıtlı olmadığı tespit edilen sanayi işletmelerine idari para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, faaliyet gösterip göstermediğine bakılmaksızın sanayi siciline kaydolmayanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde sicile kaydolup sicil belgesi alanlar dışında bu tarihe kadar kaydolmayanlar hakkında da idari para cezası uygulanacaktır.
Av. İpek Öztaş
