Kanunumuzda başından beri almış ancak etkin olarak uygulanmamış olan Konkordato müessesesi, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’muzun 285 ve devamı hükümlerinde 28.02.2018 tarihli ve 7101 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile daha uygulanabilir hale getirilmiş; bu değişiklik ile adeta uygulamada terk edilmiş olarak görülen konkordato kurumunun tekrar canlandırılması amaçlanmıştır.
Bu değişikliği takiben konkordato taleplerinin kötü kullanımıyla birlikte artan istismarın önlenmesi ve şartların zorlaştırılması, ayrıca mahkemeler tarafından daha etkili şekilde incelenmesi ve sonuca ulaşma ihtimali daha yüksek olan konkordato dava dosyalarının diğerlerinden ayrılmasının kolaylaştırıması amacıyla 06.12.2018 tarihinde kabul edilen ve 19.12.2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren torba kanun ile tekrar değişiklikler yapılmıştır.
06.12.2018 tarihli bu değişiklik ile raporu hazırlayacak bağımsız denetim kuruluşları ve raporun standardı konusunda uygulamada yaşanan sorunları çözecek mahiyette düzenlemeler yapılmış; kanunun eski halinde yer alan finansal analiz raporu, Kamu Gözetim Kurumu (KGK) tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşu tarafından Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlanan ve konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu olarak değiştirilmiştir. Ayrıca yapılan değişiklik ile rapor ve rapora dayanak olacak denetimlerde; denetim kuruluşlarının hak ve yükümlülükleri, raporlarının inceleme ve denetimleri ile bu rapor dolayısıyla doğacak idari ve hukuki sorumluluk hakkında 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin geçerli olacağı ve bunların uygulanmasına ilişkin usul ve esasların Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulacak Yönetmelik ile belirleneceği kararlaştırılmıştır.
Değişikliği takiben konunun ayrıntılarını düzenlemek, tasdik taleplerine eklenen belgelerde oluşan karmaşıklığı gidermek ve konkordato komiserliği hakkında belirleyici düzenlemeler yapmak amacıyla 30.01.2019 tarihinde Resmi Gazete’de iki adet yönetmelik yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup, bunlar “Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik” ile “Konkordato Komiserliği ve Alacaklılar Kuruluna Dair Yönetmelik”tir.
Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik, genel hatlarıyla talebe eklenecek belgeler ve denetim raporu hakkında düzenlemelerden oluşmakta olup, kanunla uyumlu olarak konkordato ön projesinin, borçlunun malvarlığını gösteren belgelerin, alacaklı ve alacak listesinin, karşılaştırma tablosun ve makul güvence veren denetim raporunun açıkça eklenmesi gerektiğini kanuna paralel olarak bir kez daha belirtmektedir.
Yönetmelikte borçlunun mali durumunu gösteren belgeler, finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanmış 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akım tablosu, işletmenin devamlılığı esasına göre hazırlanan ara bilanço ve aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilanço ile ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ait olup defter değerlerini içeren listeler, tüm alacak ve borçları, vadeleri ile birlikte gösteren liste ve belgeler ve borçlunun malî durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler olarak sayılmaktadır. Yönetmeliğin ilgili maddesinde ayrıca belirtildiği üzere ise; son bilanço, gelir tablosu ve nakit akım tablosunun son bir yıla ait olması, diğer belgelerin ise en fazla doksan gün içerisinde düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Mahkemeler tarafından daha önemli olarak kabul edilen hususlar ise, sayılan tüm bu belgelerin konkordato talebine eksiksiz eklenmesi, aralarında çelişki bulunmaması ve makul güvence veren denetim raporudur. Zira artan iş yükü sebebiyle talepte yer alan belgeler mahkeme tarafından ön inceleme aşamasında alanında uzman bir bilirkişiye kontrol ettirilmekte, eksikliğin mahiyetine göre davacıya belgelerini tamamlaması için ek süre verilebilmektedir.
Özellikle makul güvence veren denetim raporunun gerekli şartları taşıyıp taşımadığı, hangi denetim standartlarına göre hazırlandığı ve net olarak makul güvence verdiği ibaresini haiz olması büyük önem arz etmektedir.
Bağımsız denetim kuruluşu, makul güvence veren denetim raporunu hazırlarken konkordato ön projesini, borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeleri, alacaklı ve alacak listesini ve alacaklıların iflas halinde alabilecekleri tutar ile konkordato halinde alabilecekleri tutarın karşılaştırması tablosunu denetlemektedir. Bağımsız denetim kuruluşu, yapacağı denetimde yukarıda sayılan belgelerin dışında gerekli gördüğü diğer bilgi ve belgeleri de isteyebilmektedir.
Rapor hazırlanırken yapılacak denetimin hangi standartlar dahlinde yürütüleceği, torba yasa ile getirilen değişiklik uyarınca İcra İflas Kanunu hükümlerine paralel olarak çıkarılan Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik, 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe Ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Kurul Kararları ile belirlenmektedir.
Diğer düzenlemelerde ayrıntıları ortaya konulmakla birlikte yönetmelikte; borçlunun malvarlığının durumunu gösteren belgeler ile alacaklı ve alacak listesinin, Bağımsız Denetim Standardı 805’e; konkordato ön projesi ile karşılaştırma tablosunun ise, Güvence Denetimi Standardı 3000 ve Güvence Denetimi Standardı 3400’e uygun olarak denetleneceği gösterilmektedir. Bağımsız denetim kuruluşu, denetim kıstasları olarak ise borçlunun malvarlığının durumunu gösterir belgeler ile alacaklı ve alacak listesi açısından finansal raporlama çerçevesi ve konkordato ön projesi ile karşılaştırma tablosu açısından 2004 sayılı Kanunun 285 ve 286. maddeleri esas alınmaktadır.
Yönetmeliğe göre makul güvence veren denetim raporu, denetim kanıtlarının Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde değerlendirilmesi sonucunda, makul güvence seviyesine uygun şekilde oluşturulan denetçi görüşünün ve varsa dikkat çekilmek istenen diğer hususların, mahkemeye sunulması amacıyla Kurum düzenlemelerine uygun olarak hazırlanan ve imzalayan bağımsız denetim kuruluşu tarafından sorumluluğu üstlenilen belge olarak tanımlanmaktadır.
Buna göre bağımsız denetim kuruluşunun, yaptığı denetim sonucunda konkordato ön projesinde yer alan teklifin gerçekleşeceği hususunda olumlu sonuca varması halinde makul güvence veren denetim raporunu hazırlayacağı yönetmelikte belirtilmiş olmakla birlikte, mahkemeler nezdinde sınırlı olumlu görüş bildirilerek hazırlanan makul güvence raporları kabul görmemektedir. Ancak mahkemelerce, artan konkordato taleplerini bir nebze hizaya sokmak amacıyla yapıldığı düşünülen uygulama, hem çekice konularak da olsa nihayetinde hazırlanmış olan, makul bir güvence raporunu kabul etmeyerek mevzuata aykırılık teşkil etmekte, hem de konkordatonun amacına ters düşmektedir.
Henüz yeni bir alan olması sebebiyle doktrinsel manada üzerine yazılmış çok kaynağı bulunmayan konkordatonun uygulanması esaslarında hakkında, mahkemelerce getirilen farklı uygulamaların giderilmesi, İcra İflas Kanununda yer alan hükümlerin detaylandırılması ve açıklanması adına yeni bir yönetmelik çıkarılması her ne kadar olumlu bir durum olsa da; en kısa zamanda uygulamadaki farklılıkların bir içtihat ile toparlanması ve yapılan eleştirilerin de giderilmesi gerekmektedir.
Stj. Av. Melike Kaya
